СИМПОЗИУМ Библијата и морето, Несебар, Бугарија 5-7.12.2008.

Проф. д-р Ратомир Грозданоски, протоѓакон

СМИРУВАЊЕТО НА БУРАТА
(егзегетски осврт)
(Матеј 8,23-27; Марко 4,35-41; Лука 8,22-25)

    
(Текстот е произнесен на Библиска меѓународна конференција „Библијата и морето“, во Несебар, Бугарија 2008, а отпечатен е во Зборник од Конференцијата (Collegium Biblicum):
Ратомир Грозданоски, Смирувањето на бурата – егзегетски осврт, Зборник: Библията и морето, Biblioteca Biblica, София 2009, 63-75.)

    Со почетокот на Христовото чудотворење, започнува нов период на Неговата месијанска дејност. Он преку чудата проповеда и го поучува народот со еден нов и силен авторитет, зашто се појавува како Седржител и надмоќник на природата, како најголем лекар Кој исцелува болни од секакви болести, силен – Кој прогонува и истерува демони и Бог – Кој проштева гревови.
    Само Oној што го создал светот и човекот, можел така надмоќно да се однесува со нив. Само Oној што ги создал ветрот и морето можел да им се обрати со наредба, а нивната послушност кон Него покажува дека Он е Бог Создателот.
    Во ова чудо Господ Исус Христос е прикажан како господар на природата, а тоа е ново откровение. Ново откровение за оние што Го следеле Христа. Ново откровение за Неговата Божја моќ. Tоа, пак, е и сосема природно за Христа, зашто Он е Бог. Ова чудо Го објавува во Него Бога Седржителот – Бог Кој внесува ред во природата.¹
    Во опишувањето на ова чудо, различно постапиле евангелистите Матеј и Марко. Но, тоа е така направено по боговдахновеност. Тоа е забележливо и при други опишувања во Евангелието каде, ако едниот евангелист нешто опишал опширно, другиот тоа го скратил, и обратно.
    Првото Христово чудо запишано во Новиот завет, за кое се вели во евангелскиот текст: „Така направи Исус почеток на Своите чудеса“ (Јован 2,11), се случило во Кана Галилејска. Првото Христово чудо е чудото над водата. Вообичаено е чудото во Кана Галилејска да се нарекува „чудо на виното“, но тоа е чудо на водата, а не чудо на виното, бидејќи тоа е извршено врз водата – а таму немало вино, туку вода која постанала вино. Таа искривена логика за именување на „чудо на виното“ јас сакам да ја исправиме и правилно да го именуваме првото Христово чудо во Кана Галилејска како чудо на водата. Таму, на свадбата, Господ Исус Христос од водата направил вино (Јован 2,1-11). Зошто, пак, тоа е нарекувано „чудо на виното“ може да посочиме повеќе причини. Сум прашувал повеќемина: од верници христијани до ученици-богослови и студенти-теолози, од асистенти до професори, и свештенослужители – од ѓакони до архиереи, како и монаси во сите чинови, сите, без исклучок, Христовото чудо во Кана Галилејска го нарекуваат „чудо на виното“. А зошто така? – Затоа што тие го претставуваат директно резултатот од чудото – виното, но чудото не е извршено врз виното, туку врз водата. Овде е изменето вообичаеното именување на чудата што ги извршил Господ Исус Христос и се наречени: чудо на фатениот, лепрозниот, слепиот, крвоточивата итн., а не чудо на излекуваниот од парализа, на очистениот од лепра, на прогледаниот итн. Оттаму, и чудото на свадбата во Кана Галилејска не е чудо на виното, туку е чудо на водата. Тоа е неговото вистинско име и правилното именување.
    На тој начин, се враќаме на водата и на нејзиното огромно значење во светот и во животот, а и во светоста и во спасението, разгледана низ библискиот и христијански поглед. За значењето на водата во целиот тој контекст можат да се пишуваат томови книги. Овде, може само да потсетиме на дел од тоа, да си припомниме за улогата на водата во животот и во спасението низ најважните библиски и богослужбено христијански настани. Имено, водата е постојано присутна во нашиот телесен и духовен живот. Во водата од водењакот живееме во мајчината утроба. Со нејзина помош се раѓаме или преку вода се раѓаме телесно. Но, преку водата се раѓаме и духовно, со крштението, низ „бањата на преродувањето (loutrou` paliggenesiva~)“ стануваме христијани (Тит 3,5). Тоа е преминот во новиот христијански живот, а е во симболиката на потопот и спасението, на преминот низ Црвеното Море и на преминот низ гробот и воскресението.
    Од нашето телесно и духовно раѓање, па до смртта, постојано сме под дејството на водата. Штом ќе излезе од утробната вода на мајката, детето се бања во вода и така го започнува животот. И црковниот богослужбен живот го започнува со водата. Првата молитва за родилката и за роденото дете е молитва врз вода и со таа вода новороденчето секојдневно се измива. При крштението се осветува вода и во таа вода се извршува чинот на крштевањето. Целиот живот, од раѓањето до гробот е проследен со водата – со светената вода за првото и за последното бањање – од малата молитва по раѓањето, до водосветот по смртта и опелото. Водата е присутна во сите осветувања, бидејќи со света вода се осветуваат и се благословуваат сите предмети и материи: полиња, реки и мориња; ливади, падини и планини; ниви, лозја и градини; жито, семиња и плодови; пчели, птици и животни; па сè од камењата во темелите до куќите и становите, црквите и манастирите, иконите и фреските, одеждите и предметите за свештена употреба. Водата е дел и од најсветата тајна – светата Евхаристија. При нејзината подготовка, во путирот се налева вино и вода („Еден од војниците со копје Му ги прободе ребрата, и наеднаш истече крв и вода“ Јован 19,34). Потоа, пред осветувањето на светите Дарови, повторно се става топла вода (теплота). Значи, водата е дел од Евхаристијата и дел од Црквата – дел од причестувањето, од заедничарењето (koinwniva), од благодарењето (eujcaristiva) и од севкупниот живот на Црквата – на заедницата (ejkklhsiva). Водата не само што е дел од Причеста, туку таа и служи како свето питие во подготовката за Причест, кога по тримерењето (три дни без леб и вода) во светата Четириесетница, најпрво се прима света Богојавленска вода (агјазма), во средата на Предосветената литургија, а потоа се продолжува со пост и в петок се причестува. Светата вода ѝ претходи светата Причест. И Богојавленскиот водосвет започнува со возгласот за светата Литургија: Благословено е царството…, а свештенослужителите се облечени во целосна богослужбена облека, како и на Литургијата, за светата Причест – Евхаристијата.
    Господ Исус Христос Својата месијанска дејност ја започнал по крштевањето во водите на реката Јордан, од свети Јован Крстител. Што значи, Христовото прво чудо е чудото на водата. Првото чудо запишано во Евангелието според Јован е чудото на водата во Кана Галилејска, но и кај синоптичарите е запишано дека чудото на водата е меѓу првите, ако не и прво Христово чудо со кое Он ја претставува Неговата моќ над природата. Прво што претставил во Своите чуда е тоа дека Он е Бог Седржител Кој владее со природата. Со ова Христос направил врска меѓу старозаветните Божји чуда и Новиот завет. Во целиот Стар завет, во Законот и кај пророците, Бог е прикажан како господар и надмоќник над природниот свет, негов надгледувач и Седржител на целиот видлив материјален свет и на природните појави. Оној Бог Кој во Стариот завет го насочил источниот ветар и го разделил Црвеното Море за да минат Израилците како по суво (2. Мој. 15,19; 14,13-16), во Новиот завет луѓето Го гледале како ги смирува брановите и оди по површината на водата низ Галилејското Море (Матеј 8,23-27; Марко 4,35-41; Лука 8,22-25; Матеј 14,22-33; Марко 6,45-52; Јован 6,15-21). Бог ги спроведува Своите апостоли и ученици – преминува со новиот народ Божји, низ Галилејското Море.
    Ова Христово чудо ги има класичните белези на чудата:
    1) пречки што треба да се оттргнат – бурата;
    2) Христовата чудотворна акција – заповед: – Молкни, престани!; и
    3) резултат – мир и стравопочит од апостолите.
    За основа, при толкувањето на евангелскиот настан, овде ќе го посочиме текстот од Евангелието според Марко.
    
    Марко 4,35: Тој ден вечерта им рече: „Да минеме на спротивната страна!“
    
    Двојното кажување за времето кога се случил настанот е честа појава кај евангелистот Марко и притоа, вториот збор го конкретизира кажаното во првиот.
    Не се знае зошто отпловиле: или за да побегне од противниците, или, пак, сакал таму да отиде во ново подрачје за поучување.
    Апостолите тргнале на ова патување, искажувајќи послушност кон Господовите зборови со кои Он побарал да поминат на спротивната страна од морето. Токму тоа нив подоцна ќе ги збуни и тие ќе се зачудат како е можно да се појави толку силна бура, кога на ова патување ги повикал Господ Исус Христос Кој требало тоа да го знае, си велеле тие, па да не тргнува во време кога се очекува бура.<sup>2</sup>
    Да почекале да помине бурата, па да отпловиле. Така би било подобро, вели човечката мудрост, но со тоа таа ја покажува својата слабост пред Божјата промисла. Поинаку планира Христос – „ Божјата сила и премудрост “ (1. Кор. 1,24).<sup>3</sup>
    
    Марко 4,36-37: И кога го отпуштија народот, учениците Го зедоа со себе, како што беше во коработ, а го следеа и други кораби.
    И се подигна голема бура, и брановите се префрлуваа во коработ – така, што тој веќе пропаѓаше.
    
    Со коработ (to; ploi`on) во којшто веќе бил качен Господ Исус Христос, влегле и заедно пловеле и учениците⁴, а покрај нив и други кораби, зашто народот не сакал да се одвои од својот Учител и Чудотворец, па Го следеле насекаде.
    На Генисаретското Море често се случувале силни бури и тоа одненадеж. Причина за ваквите бури е големата разлика на температурата меѓу топлата морска клима (на подморската низина -204 м) и ладната планинска клима на планината Ермон, која е висока 2800 метри, па и во лето е покриена со снег, а тука е и снежната гора Ливан.⁵
    На Блискиот Исток морето се сметало како живеалиште на силите на немирот и злото кои Му се противставуваат на Бога. Затоа и митолошкиот грчки бог на морето се слика со трирогна вила како што се преставува и сатаната.
    Кај Матеј е употребен изразот seismo;~, ou`, oJ (Матеј 7,24; сп. Дела 16,26),што значи потрес, земјотрес, а кај Марко е lai>vlay, apo~, hJ = бура, ураган (Марко 4,37; Лука 8,23; 2. Петр. 2,17).⁶ Впечатливо е и тоа што изразот seismo;~ се употребува и за искажување на страотиите од крајот на светот ( види: Матеј 24,7; 27,54; 28,2).⁷
    Во Стариот завет бурите на морињата или во водите биле знак на неред. При создавањето Бог ги смирил (Псал. 28,3-4). И во чудотворствата ги смирува: Го смирил и Црвеното Море (Псал. 105,9); а ги спасува од бура оние што пловат (Псал. 106,23-24).
    
    Марко 4,38: Он, пак, беше на кормилото и спиеше на возглавница; Го разбудија и Му рекоа: „Учителе, зар не Ти е жал што загинуваме?“
    
    Во тој момент Он спиел, за да може, чудото што ќе се случи, да им се претстави со сета негова важност. Имено, ако бурата се случела кога Христос бил буден, апостолите и народот не би ја почувствувале силата на бурата во сиот свој страв и дури ни помош не би побарале со директно обраќање кон Христа. Но, Он спиел и тие сметале дека, бидејќи заспал, не знае што се случува, па биле принудени, од стравот поради бурата, да го разбудат и да бараат помош. Не само во морето, туку во нив се подигнала силна бура од нивните сомнителни помисли.
    Спиел за да ја покаже: Својата власт како Создател и Седржител; дека Му се покоруваат и ветровите и морето; и да ја утврди слабата вера кај апостолите – па затоа ги оставил да се сретнат со искушението и со опасноста, та да се поучат, да се зацврстат и да се наоружаат со трпение и силна надеж. Тие го почувствувале своето бессилие. При страшната бура сета наша моќ постанува немоќ и не можеме да си помогнеме самите себеси.⁸
    Спиел со телото, а бил буден со духот и гледал сè што се случува. Во тој момент, тие како да заборавиле дека е Он Бог и Го гледале само како човек со Неговата човечка природа, Кој мирно спие во коработ.⁹
    И ете, Он им допуштил да бидат во страв од опасноста, со цел да ја сознаат својата немоќ и директно да ја согледаат Неговата сила како Бог. Тие гледале сè што правел Христос, но и покрај тоа, се исплашиле, зашто не можеле да ја разберат богочовечноста во Господа Исуса Христа. Тие и во Негово присуство се плашеле дека можат да загинат.¹⁰
    Христос Своите ученици ги воспитувал постепено. Апостолите, иако го познавале морето, а неколкумина од нив биле и рибари кои често пловеле по тие води и биле добри морепловци, сепак, се исплашиле. Тоа сведочи дека бурата била премногу силна и опасна.
    Нивните зборови: Спаси нè, загинуваме, се молитва кон Господа. Тие зборови и денес се основниот повик до Бога од целата Црква.
    Апостолите како да велеле: – Ти Кој се грижиш за сè во светот: не само за луѓето, туку и за животните, и за птиците, и за тревата, и за цвеќињата и за сè што живее – спаси нè!
    Токму така: Од Неговата помош зависи нашето спасение. Он е Кој спасува: Спасителот.
    Сепак, тие барем не се побуниле против Него, туку Го молеле. Во Евангелието според Матеј е запишано дека тие Му се обратиле со тон на прозба: – Господи,…, а овде, кај Марко, тоа е искажано повеќе со тон на прекор.¹¹
    Во стравот, тие притрчале кон Него, како децата што трчаат во прегратките на мајката штом ќе видат нешто страшно. Тие трчаат там,у затоа што тука ја гледаат својата безопасност и своето спасение. Неговата љубов, пак, е поголема и од љубовта на мајката.
    Во Стариот завет познат е примерот на Јаков кој цврсто се зграпчил за Бога и не сакал да Го пушти (види: 1. Мој. 32,26).
    Нивниот извик бил крик на страв, но и молитва: „Спаси нè“, а тоа било доволно Христос веднаш да го прифати нивното повикување, да им ја исполни молитвата и да ги спаси – да им помогне.
    
    Марко 4,39: А кога стана, му забрани на ветрот и му рече на морето: „Молкни, престани!“ И ветрот стивна, и настана голема тишина.
    
    Исус Христос го прави она што го прави Бог и ги поразува силите на злото.
    Некои ова го поврзуваат со псалмите каде што се воспева Бог Кој ги смирува морињата (Псал.106,23-32;103, 5-6). Единствено Бог може да владее со морето (Псал. 73,13-14; 88,9). Неговите изговорени зборови може да се и под влијание на библиските текстови од псалмите. Ова не е за отфрлање, бидејќи Христос ги користел молитвените изрази и се служел со библиската лексика, уште од почетокот на Својата месијанска дејност, во изразите при беседата на Гората¹², па сè до последните зборови на крстот.¹³
    Впечатливо е тоа што Господ Исус Христос при смирувањето на бурата прво му се обратил на ветрот, а потоа на морето. Тоа значи постапност, зашто ветрот е причина за морските бранови. Затоа, Бог прво го стивнува ветрот, а потоа го смирува морето.
    Прво го смирува ветрот, со зборот „Молкни !“, бидејќи ветрот свири и создава гласови и врева. А потоа, заповедта: „Престани !“ е упатена кон морето. Ако се смирел само ветрот, тогаш брановите би се бранувале уште долго време потоа, но затоа и ним им рекол да престанат и настанал прекрасен мир на морската шир.¹⁴
    Врската на разбрануваното море и лошите духови се гледа и од тоа што Господ Исус Христос ги изговара истите зборови и иста формула како при истерувањето на нечистиот дух¹⁵ од бесниот во Капернаум, кому му вели: „Молкни и излези од него!“ (Марко 11,25). Таму покажал власт над силите на злото, а овде владеење со морето и власт над природата.
    Христос разговара со ветрот и со морето како со живи и разумни битија и тие ги слушаат Неговите зборови. Кој друг разговара со морето со зборови, и тоа го слуша?! Кој? Кој го знае јазикот на морето? Само Бог и светиите кои се со чудотворната моќ на Господ Исус Христос. Таков е свети Николај Мирликискиот Чудотворец!
    Господ Исус Христос спиел и се разбудил, како и секој човек, а како Бог му забранил на ветрот и им заповедал на морето и на бурата, и тие веднаш се стишиле. Преку ова, најконкретно и најпластично, се претставени двете природи во Богочовекот Господ Исус Христос: и Божјата и човечката.
    Божјите созданија Го слушаат својот Создател. Природата е многу послушна кон Бога и таа не Му се противи. Бог кога ќе ѝ заповеда, таа Го слуша и исполнува сè. Еве, неколку такви примери во Библијата: Во Стариот завет, Бог ѝ заповедал на карпата да пушти вода и одеднаш потекло слатка, пивка вода (2. Мој. 15,22-25); Бог заповедал да се раздели Црвеното Море и водата се повлекла (2. Мој. 14,13-16); а во Новиот завет, заповедал водата да постане вино и се случило; наредил да стивнат брановите и настанала тишина.
    Бог наредува и денес: преку водосветот, наредува обичната вода да стане света и таа постанува света. И дрвото, кога се осветува (крстот, иконите и др.), тоа го слуша Господа и станува свето; и каменот, штом Бог ќе посака да биде свет (при осветување на камен темелник, осветување на цркви, манастири и домови), тој послушно ја исполнува волјата Божја и станува свет.
    Само човекот пројавува непослушност кон Бога. Само тој Му се противи на Бога и не ја исполнува Божјата волја. Само човекот може да Му рече на Бога, не! Така е зашто Бог само него го дарувал со слободна волја и го издигнал над сè што е создадено.
    
    Марко 4,40: Па им рече: „Што сте така плашливи? Како немате толку вера?“
    
    Во Евангелието според Матеј се вели дека Господ Исус Христос прво ја смирува душевната бура кај апостолите, укорувајќи ги за маловерност, а потоа и бурата на морето: А Он им рече: Зошто сте толку маловерни? Потоа стана, им заповеда на ветровите и на морето, и настана голема тишина (Матеј 8,26). Од тројцата евангелисти кои го опишуваат ова чудо, единствено Матеј бил очевидец на чудото, па затоа го знаел редоследот и запишал дека Господ прво ги смирил душите и стравот на апостолите, а потоа ветрот и брановите на морето. Тој, како еден од дванаесетте, бил таму и непосредно го видел тоа и ги чул Христовите зборови со кои ги смирил и учениците, и ветрот, и брановите, и морето.
    Ги нарекува плашливи затоа што имале мала вера, а стравот е израз на неверието или слабоверието.¹⁶ Он ги изобличува и ги укорува, затоа што немале цврста вера. Нивната вера била слаба и мала.
    Овде е искажана поврзаноста меѓу верата и спасението. Затоа, свети апостол Матеј го употребил терминот „маловерни“ (Матеј 8,26; а го има на повеќе места: Матеј 6,30; 14,31; 16,18; Лука 12,28). Тие, ако имале силна вера, не ќе се исплашеле од бурата, туку ќе знаеле дека Господ Исус Христос, иако спиел ќе ги заштител од опасноста. Он ги укорил апостолите за нивната маловерност, заради тоа што тие требало да јакнат во верата, бидејќи подоцна ќе се сретнат и со многу поголеми опасности.
    Ова е најострото прекорување кон апостолите што до тогаш го изговорил Христос кон нив.
Тоа што апостолите се уплашиле, иако биле во присуство на Христа, ја докажува     нивната слаба вера. Тие не биле без вера, но повеќе верувале во видливото, отколку во невидливото кај Господа Исуса Христа. Го гледале заспаниот Човек, а не семожниот Бог. Се исплашиле од дејството на природните закони, а заборавиле дека е со нив Создателот, Законодавецот и Седржителот. Тие повеќе верувале во моќта на брановите, отколку во семоќта Божја. Ја виделе нивната големина, а не Божјата. Од нив се плашеле и на Бога заборавиле. Рекле: загинуваме, а не – веруваме.
    Маловерието значи губење на верата во Бога и во Неговата семожност; и во помошта што Он ни ја дава кога ни е тешко и кога сме во опасност. Тоа е отсуство на нашата свест и сознание дека Бог секогаш и во секое време е секаде присутен и, промислувајќи води грижа за сите и за сè.
    Маловерието е причина за многу внатрешни бури на човекот!
    Во Светата Библија посведочено е дека верата и стравот меѓу себе се исклучуваат. Така и овде, учениците кои биле маловерни, ја губеле верата и го добиле стравот, па им се чинело дека загинуваат. Во таквите моменти, кон исплашените и маловерните, како што е забележано, Бог реагирал многу силно, остро и краткоречиво. Директно им вели: „Што сте така плашливи?“ – „Не плашете се“ (спореди: 2. Мој 14,13; 20,20). Таквото кратко, Божјо обраќање, значи брза Божја интервенција, за брзо будење на човекот и враќање од маловерието.
    Верата е истакната како единствена сигурност низ стихиите на животот.
    Господ сака ученици и верници кои ќе веруваат во Неговата моќ, кои нема да се плашат кога ќе настанат искушенијата, маките и хаосот во овој свет.
    
Марко 4,41: И ги опфати голем страв, и говореа еден на друг: „Кој е, пак, Овој, што и ветрот и морето Го слушаат?“
    
    Овој втор страв е наречен голем страв, што значи поголем од првиот. Да, тој е најголемиот страв – стравот што служи за зацврстување на верата. Тоа е спасителниот и христољубив страв, благоговејниот страв, побожниот страв – стравопочит.
    Господ Исус Христос се чудел на стравот што го имале апостолите и веднаш ги опоменал за нивното маловерие. Он им ја закрепнал верата, давајќи им ја како единствен лек против стравот. Учениците, пак, и луѓето во корабите околу нив, се чуделе на она што го направил Христос.
    Во овој текст глаголот е употребен во трето лице множина, со неодредена смисла, за да се покаже дека тоа не го говореле само апостолите, туку и луѓето што биле наоколу. Тие меѓу себе се прашувале: „Кој е, пак, Овој, што и ветрот и морето Го слушаат?“
    И ова огромно чудо кое го виделе сите, за луѓето не било видливо око преку кое требало да Го видат Бога во Исуса Христа, но тие повторно се прашувале: Кој е Овој?
    Прашањето: Кој е Овој, претставува нагласка на Христовиот идентитет. Тоа е Христолошка наука. Тоа е вечното прашање на луѓето за Христа: Кој е Овој?
    Присутните, пак, се прашувале, затоа што уште немале вистинско знаење за Христа Богочовекот. Тие знаеле за некои слични чуда од Стариот завет, но ова претставувало израз на голема надмоќ, зашто бурата се стишила само на искажаниот Христов збор. Он го скротил морето со еден збор, а не со жезол како Мојсеј (2. Мој. 14,16) или со долги усрдни молитвени подвизи како Елисеј на реката Јордан (4. Цар. 2.14) или со ковчегот на Заветот како Исус Навин. Сето ова сведочи и Го претставува Христа дека не е само обичен човек и Неговите чуда не се еднакви со оние на Божјите луѓе од Стариот завет, туку тие се поголеми и тоа потврдува дека Он е Семожниот Бог во човечко тело.¹⁷
    Чудејќи се на она што се случило и, прашувајќи за чудотворецот: Кој е Он, присутните сè уште биле опфатени од страв: „И ги опфати голем страв, и говореа еден на друг“. Силната бура и сè што се случувало среде морето, многу ги исплашило и апостолите и сите присутни во чамците, па дури и морските животни кои ги вознемирувало разбрануваното море. Луѓето, просто, не можеле да се ослободат од стравот. А за да се ослободат од својот страв, тие требало котвата на својата вера да ја остават во Божјата рака.
    Во ова чудо се испитува верата на Христовите ученици и се покажува моќта на Богочовекот над природните стихии.
    Во преносна смисла ова чудо значи:
    Коработ е Црквата – едната, света, соборна и апостолска Црква. Таа е во симболиката на коработ на Ное.
    Разбрануваното море е овој свет. Во него Црквата е бранувана од соблазни, ереси, искушенија, но не се потопува.
    Бурата ги симболизира гоненијата на Црквата за време на нејзиниот пат по светот. Бурата во душите на луѓето, бурата на искушенијата, духовната бура е таа што го бранува човекот при пловењето по морето на животот.
    Учениците се вистинските верници кои и при бурите наоѓаат прибежиште во молитвата кон Христа.
    Божјото долготрпение е спиењето. Бог го чека покајанието на секого и не сака никој да загине (2. Петр.3,9).
    Он ќе стане на Страшниот суд и ќе застане свртен кон секого.
    Само маловерните и неверниците за Божјото долготрпение си велат дека Он не гледа, спие.
    Господ Исус Христос е Спасител од сите бури. Бог нè преведува низ брановите од морето на овоземниот живот во тивкото пристаниште.
    Најголемата опасност е нашето сомнение. „Но да моли со вера и никако да не се сомнева; оти оној, кој се сомнева, прилега на морски бран, кого ветрот го издига и растура“ (Јак. 1,6).
    Вера е потребна за спасението. Христос од Своите ученици и следбеници очекува да имаат вера, за да ги совладуваат најголемите животни опасности. Да не се бојат од бурите на животот, туку со цврста вера да се надеваат дека Господ ќе ги спаси.
    Чудо е спасението на Црквата по сите бури.
    Вечниот и најголем мир во царството Божјо е мирот што настапил во морето.
    Ова е најголемото чудо за создателската и седржителската семожност на Господа Исуса Христа.
    Затоа, при следното Христово чудо, кога одел по површината на морето, како што забележал евангелистот Матеј, во тој момент светите апостоли и луѓето, за првпат Го исповедале Исуса како Бог: „А оние, што беа во коработ се приближија до Него, Му се поклонија и рекоа: ,Навистина, Ти си Син Божји !“ (Матеј 14,33).

<sup>1. Mato Zovkić, Isus u Evanđelju po Luki, Sarajevo 2002, 24.↩
2. Ратомир Грозданоски, протоѓакон, Евангелие според Матеј – прилог кон проучувањето и толкувањето на евангелскиот текст, Скопје 1993, 104-106;
Ратомир Грозданоски, протоѓакон, Евангелие според Марко – проучување и толкување на евангелскиот текст, Скопје 2004, 139-143.
↩
Егзегетскиот осврт на евангелскиот текст од овој настан, во основа, е даден според моите толкувања запишани во посочениве две книги.
3. Filaret (Amfitiatrov), миtropolit Kievskij, Besedy na Svxtoe Evangelie, tomq I, K›evq 1883 (reprintnoe izdanie, Moskva 1998), 425.
↩
4. Некои велат дека изразот ученици не се однесува на 12-те Христови апостоли, бидејќи во Евангелието според Матеј тие се именувани oiJ dwvdeka (Матеј 10,1,2,5; 11,1; 20,17; 26,14,20,47), но до тој израз е и зборот ученици: tou;~ dwvdwka maqhtav~ (Матеј 11,1) или само oiJ maqhtaiv (Матеј 12,1).
A. P. Lopuhin, Tolkovax Biblix ili kommentar›j na vsy knigi Sv. pisan›x Vethago i Novago zavyta, kn. 3, Novyj zavytq, (tomq vосwmоj, Evangel›x otq Matөex, Peterburgq 1911), Peterburgq 1911-1913 (vtoroe izdanie: Institut perevoda Biblii, Stokgolwm 1987), 173.
↩
5. Милан Н. Милутиновић, протојереј, Уједињено и објашњено Четворојеванђеље (живот и рад Господа Исуса Христа), Београд 1925, 349.↩
6. Alfred Schmoller, Handkonkorndanz zum Griechischen Neuen Testament, Stuttgart 1938, 302.↩
7. Pan. N. Trempela, JH Kainhv Diaqhvkh meta` Sintovmou JErmhneiva~, jAqh`nai1986, 152.↩
8. Јустин Поповић, архимандрит, Тумачење Светог Еванђеља по Матеју, Београд 1979, 275.↩
9. Joanna Zlatousta, svxtago, Tvoren¶x, tomq sedqmoj, vq dvuhw knigahw, kniga pervax, S-Peterburg 1901, 315.↩
10. Hr. Popovq, Рqkovodstvo za izxsnxvane =etirievangelieto i Kni¬ga dexnix apostolski, treto izd., Sofix 1991, 220. ↩
11. A. P. Lopuhin, Tolkovax Biblix…, 40. ↩
12. 5. Мој.16,18; 2. Мој. 21,12; Псал. 4,4; 50,16-17; 2. Мој. 20,17; 5. Мој. 22,22; 3. Мој. 24,20; 2. Мој. 21,24; 5. Мој. 19,21.↩
13. Псал. 21,1.↩
14. Веднаш настанал мир: се смириле апостолите, а се смирил и ветрот. Исто така, настанува мир во нас кога ќе Го примиме Христа преку светата Причест, зашто Он тогаш влегува во нашето битие и престануваат грешните страсти во нас, а притоа и се исполнуваме со „мирот Божји, што надвишува секој ум“ (Филип. 4,7) и се радуваме „со неискажана и прославена радост“ (1. Петр. 1,8).↩
15. D. J. Harrington, B. V. Viviano, R. J. Karris, R. J. Dillon, Ph. Perkins, Komentar Evanđelja i Djela apostolskih, Sarajevo 1997, 320.↩
16. Емилијан Чарнић, Исус Христос живот и дело, Крагујевац 1993,140.↩
17. Чудата над природата се силен доказ на Божјата волја. Притоа, Господ не ги нарушува природните закони, туку само ги победува. Господ Исус Христос не го нарушил природниот закон за бранување на водата и создавање бура, ниту за потопување на телата, кога одел по водата (Марко 6,45-52; Матеј 14,22-33; Јован 6,15-21), туку направил само негово моментално изменување! Законот и понатаму продолжува и важи за сите и насекаде, бидејќи овој закон дејствува и ден денес. Но, тоа било само моментално негово изменување, во тоа време и на тоа место. Тоа било само победување на овој закон!
Исто така, Христос со Своето воскресение од мртвите не го нарушил законот на смртта. Ние гледаме дека луѓето и понатаму умираат и ќе умираат, секогаш, секаде и сите. Воскресението претставува победување на смртта, а не и нарушување на законот на смртта!
Овие чуда се победа над природните закони, исто, како на пример, ние кога ќе ја подигнеме раката нагоре – со тоа не сме го нарушиле законот на Земјината тежа и силата за привлекување на телата, туку моментално, преку силата на нашата волја, ние го победуваме тој закон што дејствува секаде и секогаш. Така и природниот закон, во извесни моменти, од вонредното дејство на волјата Божја, отстапува пред силата на чудото, бидејќи волјата Божја е најголемиот закон за сите созданија. Како што рекол црковниот поет: „И кога сака Бог, се изменуваат законите во природата“. (Догматик, глас 7-ми).
Човекот е создаден да владее со природата (види: 1. Мој. 1,28). Тоа се постигнува само преку верата во Бога. Токму затоа, преку верата, човекот може да прави и чуда какви што правел Христос, а се вели дека „и поголеми од нив ќе врши“ (Јован 14,12). Без чудотворната вера и без верата во чудата, нема христијанство. Чудата се важен елемент на нашата вера и тие се случуваат и денес.
↩</sup>